Tài khoản 347 là một trong những tài khoản quan trọng trong hệ thống kế toán của các doanh nghiệp, đặc biệt là trong lĩnh vực quản lý và hạch toán chi phí sản xuất. Việc hiểu rõ về tài khoản này không chỉ giúp các kế toán viên vận dụng đúng đắn, mà còn đảm bảo tính chính xác trong việc phản ánh chi phí sản xuất dở dang và chi phí của các công trình đang thi công. Bài viết này sẽ cung cấp những thông tin cần thiết để bạn có cái nhìn tổng quan về tài khoản 347.

1. Mục đích của tài khoản 347 – Thuế thu nhập hoãn lại phải trả

Tài khoản 347 (thuế thu nhập hoãn lại phải trả) được sử dụng để ghi nhận giá trị hiện tại và sự biến động tăng, giảm của khoản thuế thu nhập hoãn lại phải trả. Khoản thuế này được xác định dựa trên các chênh lệch tạm thời chịu thuế phát sinh trong kỳ và thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp áp dụng tại thời điểm tính toán, theo công thức sau:

Thuế thu nhập hoãn lại phải trả
= Chênh lệch tạm thời chịu thuế × Thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp hiện hành (%)

Trong trường hợp có sự thay đổi thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp trong tương lai, và việc hoàn nhập thuế thu nhập hoãn lại phải trả xảy ra khi thuế suất mới đã có hiệu lực, thuế suất mới sẽ được áp dụng để tính toán thuế hoãn lại phải trả.

2. Nguyên tắc kế toán tài khoản 347 – Thuế thu nhập hoãn lại phải trả

2.1 Cơ sở tính thuế của tài sản hoặc nợ phải trả và Chênh lệch tạm thời

Cơ sở tính thuế đối với tài sản được xác định dựa trên giá trị sẽ được trừ khỏi thu nhập chịu thuế khi thu hồi giá trị ghi sổ của tài sản. Nếu thu nhập không phải chịu thuế, cơ sở tính thuế của tài sản sẽ tương ứng với giá trị ghi sổ của tài sản đó. Đối với nợ phải trả, cơ sở tính thuế là giá trị ghi sổ của nợ đó, trừ đi giá trị sẽ được khấu trừ khỏi thu nhập chịu thuế khi thanh toán nợ trong các kỳ tới. Đối với doanh thu nhận trước, cơ sở tính thuế là giá trị ghi sổ của doanh thu, trừ đi phần giá trị doanh thu không phải chịu thuế trong tương lai.

• Chênh lệch tạm thời là sự khác biệt giữa giá trị ghi sổ của tài sản hoặc nợ phải trả trên Bảng Cân đối kế toán và cơ sở tính thuế của chúng. Chênh lệch tạm thời có thể chia thành hai loại: chênh lệch tạm thời khấu trừ và chênh lệch tạm thời chịu thuế. Chênh lệch tạm thời chịu thuế phát sinh khi các khoản mục tài sản sẽ tạo ra thuế thu nhập phải trả khi thu hồi hoặc thanh toán trong tương lai, khi giá trị ghi sổ của tài sản hoặc nợ phải trả được xác định.

• Chênh lệch tạm thời về thời gian là một trong các dạng của chênh lệch tạm thời. Ví dụ, khi lợi nhuận kế toán được ghi nhận trong kỳ này, nhưng thu nhập chịu thuế lại được tính trong kỳ sau.
• Các chênh lệch tạm thời giữa giá trị ghi sổ của tài sản hoặc nợ phải trả và cơ sở tính thuế có thể không phải là chênh lệch tạm thời về thời gian. Ví dụ, khi tài sản được đánh giá lại và giá trị ghi sổ thay đổi, nhưng cơ sở tính thuế không thay đổi, sẽ phát sinh chênh lệch tạm thời. Tuy nhiên, do thời gian thu hồi giá trị ghi sổ và cơ sở tính thuế không thay đổi, đây không được coi là chênh lệch tạm thời về thời gian.
• Kể từ nay, khái niệm “Chênh lệch vĩnh viễn” không còn được sử dụng trong kế toán để phân biệt với chênh lệch tạm thời khi xác định thuế thu nhập hoãn lại. Thời gian thu hồi tài sản hoặc thanh toán nợ phải trả, cùng với thời gian để khấu trừ tài sản và nợ đó vào thu nhập chịu thuế, đều là có giới hạn.

2.2 Thuế thu nhập hoãn lại phải trả

Thuế thu nhập hoãn lại phải trả cần được ghi nhận đối với tất cả các khoản chênh lệch tạm thời chịu thuế, trừ trường hợp thuế này phát sinh từ việc ghi nhận ban đầu một tài sản hoặc nợ phải trả trong một giao dịch, mà giao dịch đó không làm thay đổi lợi nhuận kế toán hoặc lợi nhuận tính thuế thu nhập (hoặc lỗ tính thuế) tại thời điểm thực hiện giao dịch.

2.3 Xác định các khoản chênh lệch tạm thời chịu thuế phát sinh trong năm hiện tại

Khi lập Báo cáo tài chính, kế toán cần xác định các chênh lệch tạm thời chịu thuế phát sinh trong kỳ, từ đó làm cơ sở để tính toán và ghi nhận số thuế thu nhập hoãn lại phải trả trong năm.

2.4 Ghi nhận thuế thu nhập hoãn lại phải trả trong năm

Việc ghi nhận thuế thu nhập hoãn lại phải trả trong năm được thực hiện theo nguyên tắc bù trừ giữa số thuế thu nhập hoãn lại phải trả phát sinh trong kỳ và số thuế thu nhập hoãn lại phải trả đã ghi nhận từ các năm trước, nhưng trong năm nay có sự giảm (hoàn nhập). Cụ thể:

• Nếu số thuế thu nhập hoãn lại phải trả phát sinh trong năm lớn hơn số thuế đã hoàn nhập trong năm, kế toán sẽ ghi nhận bổ sung số thuế thu nhập hoãn lại phải trả bằng chênh lệch giữa số thuế thu nhập hoãn lại phát sinh và số thuế đã hoàn nhập.
• Ngược lại, nếu số thuế thu nhập hoãn lại phải trả phát sinh trong năm nhỏ hơn số thuế đã hoàn nhập, kế toán sẽ ghi giảm số thuế thu nhập hoãn lại phải trả bằng chênh lệch giữa số thuế phát sinh và số thuế đã hoàn nhập.

2.5 Thuế thu nhập hoãn lại phải trả phát sinh trong năm không liên quan đến các khoản mục được ghi nhận trực tiếp vào vốn chủ sở hữu phải được ghi nhận

Thuế thu nhập hoãn lại phải trả phát sinh trong năm, không liên quan đến các khoản mục ghi nhận trực tiếp vào vốn chủ sở hữu, cần được ghi nhận là chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại trong kỳ.

2.6 Kế toán phải ghi giảm thuế thu nhập hoãn lại phải trả

Kế toán phải ghi giảm thuế thu nhập hoãn lại phải trả khi các chênh lệch tạm thời phải chịu thuế không còn tác động đến lợi nhuận tính thuế, tức là khi tài sản được thu hồi hoặc nợ phải trả được thanh toán.

2.7 Bù trừ thuế thu nhập hoãn lại phải trả và tài sản thuế thu nhập hoãn lại

Việc bù trừ giữa thuế thu nhập hoãn lại phải trả và tài sản thuế thu nhập hoãn lại chỉ được thực hiện khi lập Bảng cân đối kế toán, và không áp dụng khi ghi nhận thuế thu nhập hoãn lại phải trả trên sổ kế toán.

3. Kết cấu và nội dung phản ánh của tài khoản 347 – Thuế thu nhập hoãn lại phải trả

Theo quy định tại Khoản 2 Điều 61 Thông tư 200/2014/TT-BTC, cấu trúc và nội dung phản ánh của tài khoản 347 (thuế thu nhập hoãn lại phải trả) được quy định như sau:

• Bên Nợ: Ghi nhận giảm thuế thu nhập hoãn lại phải trả (hoàn nhập) trong kỳ.
• Bên Có: Ghi nhận thuế thu nhập hoãn lại phải trả phát sinh trong kỳ.
• Số dư bên Có: Thuế thu nhập hoãn lại phải trả còn lại cuối kỳ.

4. Phương pháp kế toán một số giao dịch kinh tế chủ yếu

Dựa theo quy định tại Khoản 3 Điều 61 Thông tư 200/2014/TT-BTC, phương pháp kế toán một số giao dịch kinh tế chủ yếu của tài khoản 347 (thuế thu nhập hoãn lại phải trả) được quy định như sau:

Cuối năm, kế toán căn cứ vào “Bảng xác định thuế thu nhập hoãn lại phải trả” để ghi nhận thuế thu nhập hoãn lại phát sinh từ các giao dịch trong năm vào chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại:

• Nếu số thuế thu nhập hoãn lại phải trả phát sinh trong năm lớn hơn số thuế đã hoàn nhập trong năm, kế toán sẽ ghi nhận bổ sung phần chênh lệch giữa số thuế thu nhập hoãn lại phải trả phát sinh và số thuế đã hoàn nhập, cụ thể:

• • Nợ tài khoản 8212 – Chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại
  • Có tài khoản 347 – Thuế thu nhập hoãn lại phải trả

• Ngược lại, nếu số thuế thu nhập hoãn lại phải trả phát sinh trong năm nhỏ hơn số thuế đã hoàn nhập, kế toán sẽ ghi giảm (hoàn nhập) phần chênh lệch giữa số thuế phát sinh và số thuế hoàn nhập, cụ thể:

• • Nợ tài khoản 347 – Thuế thu nhập hoãn lại phải trả
  • Có tài khoản 8212 – Chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại

Tài khoản 347 đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý thuế thu nhập hoãn lại phải trả, giúp kế toán phản ánh chính xác các chênh lệch tạm thời và ảnh hưởng của chúng đến thu nhập chịu thuế. Việc hiểu rõ cơ cấu và phương pháp kế toán tài khoản này sẽ hỗ trợ việc lập báo cáo tài chính chính xác và tuân thủ quy định thuế. Nếu còn có thắc mắc gì về tài khoản 347 hãy liên hệ với chúng tôi ngay nhé!